Fibonacci là gì? Cách sử dụng Fibonacci trong Crypto

Dãy Fibonacci và ý nghĩa tỷ lệ vàng

Trong toán học, Fibonacci là một dãy số đặc biệt, được đặt tên theo nhà toán học người Ý Fibonacci, tác giả dãy số này. Đây là một dãy vô hạn các số tự nhiên bắt đầu bằng hai phần tử 0 và 1, các số sau sẽ bằng tổng của hai số trước nó:
0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144, 233, 377, 610…

Đặc biệt nếu lấy các số sau chia số trước trong dãy Fibonacci, chúng ta sẽ được một kết quả càng ngày càng tiệm cận với tỷ lệ vàng (2 số được coi là có tỷ lệ vàng nếu tỷ số giữa tổng 2 số đó với số lớn bằng tỷ số giữa số lớn với số nhỏ), và tỷ lệ vàng này xấp xỉ bằng 1.618.

Những con số Fibonacci và tỷ lệ vàng này xuất hiện khắp nơi trong tự nhiên xung quanh chúng ta: hoa loa kèn có 3 cánh, hoa cúc vạn thọ 13 cánh, hoa cúc tây 21 cánh, số nhánh cây, y học, thẩm mỹ, kiến trúc… Và điều thú vị, là cho đến hiện tại, khoa học của chúng ta vẫn chưa lý giải được vì sao lại như vậy.

Trong PTKT, Fibonacci được coi là thước đo của tâm lý con người, vì nó cho kết quả rất nhạy với đường giá. Có những mốc fibo khi đo chuẩn, giá chạm một cái là có phản ứng rút râu ngay lập tức. Các tỷ lệ Fibo thường được sử dụng bao gồm: 0 – 0.236 – 0.382 – 0.5 – 0.618 – 0.786 – 1 – 1.618 – 2.618 – 3.618 – 4.236.

Có rất nhiều công cụ đo Fibo, nhưng hai công cụ chính chúng ta sử dụng là Fibonacci Retracement (Fibo thoái lui) và Fibonacci Extension (Fibo mở rộng). Chúng ta sẽ lần lượt làm quen với 2 công cụ này trong các bài tiếp theo, còn các công cụ Fibo khác nâng cao hơn như Fibo Channel, Fibo Time Zone, Fibo Fan, Fibo Circles thường rất ít sử dụng, nên tạm thời sẽ không đụng tới chúng nhé ae!

Fibonacci là ai?

Lịch sử ra đời Fibonacci:

• Fibonacci được biết đến đầu tiên thông qua công trình của Pingala, một nhà thơ, nhà toán học người Ấn sinh sống trong giai đoạn từ năm 450 đến năm 200 trước Công Nguyên. 
• Nhưng phải đến năm 700, dãy số này mới xuất hiện một cách rõ ràng nhất trong một bản thảo của nhà toán học người Ấn tên Virahanka.

Leonardo Fibonacci. Ông là một nhà toán học nổi tiếng của Ý, sống vào khoảng thế kỷ 12 sau công nguyên. Ông đã khám phá ra một chuỗi số đơn giản nhưng lại tạo ra tỷ lệ vàng của hầu hết mọi thứ trong vũ trụ. Dãy số này đơn giản chỉ bắt đầu bằng các con số: 0,1,1,2,3,5,8,13,21,34,55,89,144…

• Ở phạm vi ngoài Ấn Độ, dãy Fibonacci lần đầu xuất hiện trong cuốn sách Liber Abaci (Tạm dịch: Cuốn sách của những phép tính) ra đời năm 1202 do ông Leonardo Fibonacci viết.  Tuy nhiên vào thời điểm đó, bản thân tác giả có lẽ vẫn chưa ý thức được về dãy số này.
• Mãi về sau đến đầu thế kỉ 19, các nhà toán học khác trong đó có Édouard Lucas mới bắt đầu sử dụng dãy số và chính thức đặt tên cho nó là dãy số Fibonacci.

Quy tắc của dãy số này là bắt đầu bằng hai số là 0 và 1, rồi số liền kề sau sẽ được tạo ra bằng tổng 2 số liền kề trước. Ví dụ như 1 = 0 + 1, 2 = 1 + 1, 3 = 2 + 1, 5 = 3+ 2, 8 = 5 + 3…cứ như vậy cho đến vô cùng

Leonardo Pisano Fibonacci

Từ các con số trên, có thể thấy một số tỷ lệ được xuất hiện khi chia các con số trong dãy như:

Tỷ lệ thường thấy và quan trọng nhất là tỷ lệ vàng 1.618 được xuất hiện bằng cách lấy số liền sau chia số liên trước (không áp dụng cho vài số đầu tiên trong dãy Fibonacci)

Ví dụ:

•  89 / 55 = 1.61818 ~ 1.618
•  144 / 89 = 1.61797 ~ 1.618

Bên cạnh đó là tỷ lệ 0.382:

•  34 / 89 ~ 0.382

Tỷ lệ 0.5

• 1 / 2 = 0.5

Tỷ lệ 0.236:

• 8/34 = 0.236

Có rất nhiều biến thể Fibonacci khác nhau nhưng có hai loại được sử dụng nhiều nhất đó là:

• Fibonacci Retracement (hồi lại) 0.236, 0.382, 0.5, 0.618, 0.786 (có nơi sử dụng 0.764).
• Fibonacci Extension (mở rộng) 0, 0.382, 0.618, 1.000, 1.382, 1.618.

Bạn không cần phải nắm hết cách tính ra các con số này vì phần mềm giao dịch của bạn sẽ tự làm điều đó rồi. Tuy nhiên, như đã nói, việc nắm những lý thuyết cơ bản về chỉ số này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về công cụ mình đang dùng.

Các loại Fibonacci

Fibonacci Retracement Levels – Các mức Fibonacci hồi lại

Fibonacci Retracement (Fibo thoái lui)

Fibo thoái lui (Fibo truy hồi, Fibo hồi quy…) là công cụ đo các mức cản tâm lý, theo các tỷ lệ Fibo thường dùng:

0 – 0.236 – 0.382 – 0.5 – 0.618 – 0.786 – 1.(có nơi sử dụng 0.764)

Fibo thoái lui được sử dụng để đo mức thoái lui của nhịp sóng điều chỉnh (sóng 2).

Ý nghĩa của nó là đo “lực” của nhịp điều chỉnh này mạnh hay yếu.

Nếu điều chỉnh yếu (< 38.2%), thì khả năng sau đó giá sẽ phá khỏi đỉnh cũ cao hơn, còn nếu điều chỉnh mạnh (> 61.8%) thì giá sẽ khó có thể tiếp tục xu hướng cấp 1 tiếp được, dù có cũng không còn mạnh nữa. Còn nếu ở giữa thì cần quan sát thêm phản ứng giá và khối lượng để đưa ra phán đoán cụ thể.

Như vậy vẽ Fibo thoái lui thế nào cho đúng. Có rất nhiều tranh cãi xảy ra xung quanh việc kéo đỉnh hay đáy, dưới lên trên hay từ trên xuống dưới. Tuy nhiên bạn chỉ cần nhớ 1 điều này: dù có là sóng tăng hay sóng giảm, vẽ Fibo thoái lui thì cứ kéo từ trái sang phải là sẽ đúng. Còn ai hiểu kỹ về ý nghĩa của Fibo thoái lui thì sẽ hiểu vì sao lại như vậy.

Các mức Fibo thoái lui khi được đo trên đường giá đóng vai trò như những vùng KC-HT, và nó có đầy đủ các tính chất của vùng KC-HT.

Như vậy là chúng ta đã có thêm công cụ để chiến rồi nhé ae. Phần sau chúng ta sẽ tiếp tục làm quen vs công cụ còn lại: Fibonacci Extension

Fibonacci Extensio Levels – Các mức Fibonacci mở rộng

0, 0.382, 0.618, 1.000, 1.382, 1.618

Fibo mở rộng là công cụ đo các mức cản tâm lý, theo các tỷ lệ Fibo chủ yếu sau: 0.618 – 1 – 1.618 – 2.618 – 3.618 – 4.236.

Fibo mở rộng được sử dụng để đo mức target tiếp theo của đường giá, khi nó đã phá vỡ đỉnh / đáy cũ, xác nhận sự tiếp diễn của xu thế chính. Nó cho chúng ta một vùng target áng chừng, và chú ý là Fibo mở rộng được sử dụng để ước lượng target, chứ không phải để tìm điểm đảo chiều đánh ngược xu hướng.

Fibo mở rộng được vẽ bằng cách đo 3 điểm: Điểm khởi đầu sóng 1, điểm kết thúc sóng 1 và điểm kết thúc sóng 2 (sóng điều chỉnh). Điều kiện để sử dụng nó là giá phải phá qua điểm kết thúc của sóng 1, chừng nào giá còn nằm trong sóng 2, thì vẽ Fibo mở rộng là vô nghĩa.

Thực sự bạn không cần phải nắm hết cách tính ra các con số này vì phần mềm giao dịch của bạn sẽ tự làm điều đó rồi. Tuy nhiên, nắm những lý thuyết cơ bản về chỉ số này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về công cụ mình đang dùng

Người giao dịch sử dụng Fibonacci retracement – Fibo hồi – như là những vùng hỗ trợ và kháng cự tiềm năng.

Nhiều người giao dịch sử dụng Fibonacci Extension – Fibo mở rộng – như là các mức chốt lời. Để sử dụng được các Fibo này trên biểu đồ, bạn cần xác định giá thấp nhất và cao nhất

Có thể thấy vùng Fibo 50% đã kháng cự tốt và chúng ta đã có lợi nhuận nếu đặt lệnh bán ở vùng này

Có thể thấy rằng trong 2 ví dụ trên, giá đã nhận được hỗ trợ hoặc kháng cự từ các mức Fibonacci retracement. Tuy nhiên, một điều cần lưu ý rằng không phải lúc nào giá cũng bật lại từ các mức Fibonacci. Đây chỉ nên được xem là các vùng cần chú ý. Chúng ta sẽ kết hợp thêm nhiều yếu tố khác cho việc giao dịch với Fibo này sau.

Cách sử dụng Fibonacci trong trade coin

Đối với một thị trường đầy biến động như crypto thì công cụ Fibonacci có thể phát huy tối đa tác dụng. Sau đây là một số cách sử dụng công cụ này khi trade coin:

1. Fibonacci Retracement để tìm điểm vào lệnh

Đan xen trong một xu hướng chính là những xu hướng phụ. Các đợt điều chỉnh này tuy diễn ra trong ngắn hạn nhưng vẫn có những ảnh hưởng nhất định. Nếu không chọn đúng thời điểm để vào thị trường có thể dẫn đến thua lỗ. Vậy làm sao để xác định đúng thời điểm? Câu trả lời bằng cách sử dụng Fibonacci Retracement.

Để sử dụng Fibo hồi, trước hết ta cần phải có một xu hướng rõ ràng bởi Fibonacci tỏ ra không hiệu quả trong các thị trường đi ngang.

Để thực hiện ta chỉ cần chọn ra điểm cao nhất, thấp nhất để xác định các mức Fibo thoái lui. Fibonacci Retracement sẽ có các mức chính như sau: 0.382; 0.5 và 0.618

Khi giá hồi về các mức thoái lui này cũng là thời điểm thích hợp để ta bắt đầu vào lệnh.

• Đối với xu hướng tăng đặt lệnh Buy sau khi giá chạm các mức hỗ trợ do Fibonacci tạo ra.
• Đối với xu hướng giảm đặt lệnh Sell khi giá chạm tại các mức kháng cự do Fibonacci tạo ra

2. Fibonacci Extension dùng để chốt lời

Nếu Fibonacci Retracement giúp tìm điểm vào lệnh tiềm năng thì Fibonacci Extension sẽ là công cụ giúp các bạn xác định điểm thoát ra hay điểm chốt lời.

Tương tự với Fibonacci retracement, Fibo mở rộng cũng tỏ ra hiệu quả nhất với các xu hướng rõ ràng.

Để thực hiện ta cũng sẽ chọn 2 điểm giá cao nhất và thấp nhất để xác định các mức Fibonacci mở rộng. Biểu đồ Fibo sẽ hiện lên thể hiện các mức chốt lời tiềm năng tuân theo xu hướng chính.

Đối với Fibo mở rộng, mức quan trọng nhất là 0.618 – 1.618. Các mức dưới 0.618 thường không được sử dụng phổ biến do tỷ lệ Reward : Risk thấp, ngược lại, các mức trên 1.618 thường rất khó xảy ra, trừ khi thị trường đang trong xu hướng tăng hoặc giảm dài hạn.

• Đối với xu hướng tăng chốt lời đặt tại các điểm kháng cự do Fibonacci mở rộng tạo ra.
• Đối với xu hướng giảm ta sẽ đặt chốt lời tại các điểm hỗ trợ do Fibonacci tạo ra.

3. Fibonacci Extension dùng để cắt lỗ

Cắt lỗ bằng công cụ Fibonacci chúng ta sẽ đặt tại mức Fibo tiếp theo hoặc tại đỉnh đảo chiều hoặc đáy đảo chiều gần nhất.

• Đặt điểm cắt lỗ tại Fibonacci tiếp theo: Ví dụ nếu bạn đặt lệnh tại mức Fibonacci thoái lui là 0.5 thì có thể cắt lỗ tại mức 0.618.
• Điểm cắt lỗ tại đỉnh đảo chiều hoặc đáy đảo chiều gần nhất: Với cách này bạn sẽ đặt cắt lỗ tại điểm cao nhất/ thấp nhất mà bạn đã chọn để sử dụng công cụ Fibonacci.

Khi Fibonacci sai

Quay lại với Hỗ trợ và Kháng cự, chúng ta nói rằng Hỗ trợ và Kháng cự có thể bị phá vỡ thì điều này cũng tương tự với Fibonacci mà thôi.

Hãy xem ví dụ bên dưới đối với biểu đồ 4H của GBPUSD

Bạn có thể thấy cặp tiền này đang ở trong xu hướng giảm, nên bạn quyết định dùng Fibonacci Retracement để tìm điểm đặt lệnh bán. Bạn dùng đỉnh 1.5383 và đáy 1.4799 để kéo Fibo

Chúng ta thấy rằng giá quay lại mức Fibo 50% sau đó vài cây nến và bạn thấy rằng mức Fibo này đang kháng cự giá khá tốt. Bạn quyết định đặt lệnh bán tại đây